Op 19 maart is het Landelijke Opschoondag. Een dag waarop heel Nederland zwerfafval verwijdert en zo bijdraagt aan een schonere omgeving. Maar is 1 dag per jaar genoeg? Anton Damen, alias Plandelman, vindt van niet. Deze Utrechtse superheld richtte Lunetten Plandelt op, een groep mensen die samen het zwerfaval in deze Utrechtse wijk opruimt. We spraken hem en kregen tips over hoe je hier als wandelaar of fietser zelf mee aan de slag kunt gaan.
Plandelen, een combinatie van wandelen en (plastic) zwerfafval opruimen, komt op steeds meer plekken op. Het is een mooie manier om je favoriete buurt, wandel- of fietsroute schoon te houden. Anton begon met plandelen in 2018. “Ik moest me eerst over een bepaalde schaamte heen zetten. Maar toen ik mijn eerste stukje plastic had opgeraapt, was ik niet meer te stoppen. Het is ontzettend leuk om te doen, want je ziet meteen resultaat van je werk.”
Als een olievlek
De kop was eraf en Anton vormde een groep die steeds groter werd. “Lunetten Plandelt telt al meer dan 120 leden. We houden contact met elkaar via een WhatsApp-groep, daarin maken we afspreken om met een groepje de straat op te gaan.” De missie van Anton is om ervoor te zorgen dat plandelaars zich als een olievlek over het land verspreiden. “Mensen worden aangestoken als ze ons bezig zien. Er zijn inmiddels ook plandelgroepen in andere Utrechtse wijken actief, zoals Zuilen en Leidsche Rijn, met Nieuw-Engeland als nieuwste aanwinst.”
Meest gevonden afval
Wat vindt Anton zoal op zijn plandelroutes? “Heel veel sigarettenpeuken, waar microplastic in zit en die dus niet worden afgebroken. Daarnaast heel veel blikjes. Plastic flesjes liggen al een stuk minder op straat omdat er nu statiegeld op zit, dat aantal is afgenomen met maar liefst 70%. Volgend jaar komt er ook statiegeld op blikjes, dan verwacht ik ook zo’n daling.”
Waar begin je?
Heeft Anton tips voor mensen die ook plandelaar willen worden? “Begin gewoon, want iedereen kan het doen. Je hebt geen grijpstok nodig, maar als je die toch graag wilt gebruiken, dan kun je er gratis een aanvragen bij de gemeente Utrecht via samenschoon@utrecht.nl. Ze komen hem ook nog bij je thuis afleveren. De gemeente faciliteert dit heel goed, inmiddels zijn er 7000 opruimhelden actief in Utrecht.”
Houd het leuk
Een andere tip van Anton is om vooral voor je lol te plandelen en het niet als een verplichting te zien. “Doe het niet de hele dag, maar af en toe een uurtje bij lekker weer. Dan houd je energie en lol over om het op een andere dag nog een keer te doen. En doe het op een plek waar je er zelf ook wat aan hebt, in je eigen buurt of op plekken waar je regelmatig wandelt. Het is vooral gezellig om het samen te doen en te genieten van het buiten zijn. Ook belangrijk: als je zelf geen tijd hebt en anderen ziet plandelen, steek dan even je duim op of moedig ze aan. Dat geeft mensen een boost om ermee door te gaan.”
Plandelen in de natuur
Kun je ook plandelen als je een fiets- of wandeltocht maakt in de natuur? Je wilt natuurlijk niet steeds stoppen. “Dat is zeker mogelijk, maar dan in het klein. Iemand rekende me ooit voor dat als een kwart van de Nederlanders 3 stuks afval per dag opraapt, Nederland na 1 week schoon is. Dus als je gaat wandelen, kun je jezelf voornemen 3 stuks afval op te rapen. Dat aantal kun je makkelijk meenemen in je rugzak als er nergens een vuilnisbak te vinden is. Mensen die achter jou lopen, hebben al een schonere route dan jij, dat geeft een goed gevoel.”
Blijf positief
“Voor veel mensen is zwerfafval een bron van ergernis”, vertelt Anton. “Ze mopperen op anderen die het op de grond hebben gegooid. Maar de meeste mensen gooien niet expres afval op straat. Mondkapjes of snoeppapiertjes die uit een zak vallen, een zwerfkat die een vuilniszak heeft opengekrabd, er zijn honderden redenen waarom iets op straat is beland. Probeer het positief te draaien door niet te denken aan wie het afval veroorzaakt heeft. Als je het laat liggen, blijf je je eraan ergeren. Pak het op en kijk niet naar alles dat nog op straat ligt. Bedenk bij elk stuk afval dat je verwijdert: dit is in ieder geval weg!”
-
Win jouw eigen grijpstok
Plandel en win!
Op zaterdag 19 maart 2022 is het weer Landelijke Opschoondag van Nederland Schoon. Doe mee en maak kans op jouw eigen grijpstok.
